Synod drogą Kościoła trzeciego tysiąclecia

Dobiega końca pierwsza sesja XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów. Z tej okazji, w minioną środę 25 października, uczestnicy Synodu opublikowali List do Ludu Bożego. W liście możemy przeczytać, że aby Kościół czynił postępy w rozeznawaniu, koniecznie potrzebuje dogłębnego wysłuchania wszystkich, począwszy od najuboższych. Uczestnicy przypomnieli także słowa Papieża Franciszka wypowiedziane podczas synodu o rodzinie:

Właśnie droga synodalności jest drogą, której Bóg oczekuje od Kościoła trzeciego tysiąclecia.

Papież Franciszek, Synod o rodzinie, 4-15 października 2015 roku.

Przedstawiamy krótkie podsumowanie Zgromadzenia Ogólnego Synodu, a także najważniejsze myśli płynące z Listu do Ludu Bożego.

O czym była pierwsza sesja?

W dniach 4 do 29 października w Watykanie odbyło się XVI Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów, które rozpoczęło się Mszą Świętą. Całe wydarzenie poprzedzone było czuwaniem ekumenicznym, które odbyło się 30 września na na Placu Świętego Piotra. Natomiast w dniach 30 września do 3 października miały miejsce rekolekcje przed Synodem, dla jego uczestników.

W czasie trwającego miesiąc czasu Zgromadzenia Synodalnego, uczestnicy pracowali nad „Instrumentum laboris”, poruszając ważne dla Kościoła kwestie. Chociażby kwestię klerykalizmu, i niebezpieczeństwa jaki za sobą niesie. Pojawiła się kwestia roli kapłaństwa wynikającego z sakramentu święceń względem kapłaństwa powszechnego. Rozmawiano o roli kobiet i promowania ich aktywnego udziału w procesach decyzyjnych. Podjęto również temat, jakim jest wyzwanie komunikacji z młodym pokoleniem, wśród którego tak dużą role odgrywa przestrzeń wirtualna. Poruszono również sprawę formacji „wszystkich” tzn. od seminarzystów, następnie księży, świeckich i katechetów.

Podczas jednego z bloków rozmawiano także o współodpowiedzialności w misji. W czasie jednego z briefingów prasowych, przemawiający wyrazili pilną potrzebę wspólnego kroczenia w dialogu międzyreligijnym i międzykulturowym. Przypomnijmy, że na prośbę Papieża Franciszka, wszystko to co będzie publikowane, było w klimacie „pewnego postu słowa publicznego”. Papież zwrócił uwagę, że „przed priorytetem mówienia, jest priorytet słuchania”. Nawiązał do poprzednich Synodów, do pewnej presji i opinii publicznej wytworzonej przez naszą światowość.

Podczas, ostatniego czwartego bloku tematycznego, poruszono temat uczestnictwo, zarządzania i władzy.

Społeczne niepokoje

Od momentu rozpoczęcia Synodu, w opinii niektórych, możemy usłyszeć o „niebezpieczeństwie” jakie niesie za sobą obecnie trwający Synod. Tym samym chciałbym przypomnieć słowa metropolity katowickiego Abp Galbasa, który podczas jednej z wypowiedzi jasno wypowiedział się w tym temacie. Celem Synodu nie jest zmiana doktryny Kościoła, tylko odpowiedź w jaki sposób głosić dzisiaj Ewangelię.

Jeden z włoskich watykanistów Andrea Gagliarducci, w rozmowie z KAI uspokoił panujące niepokoje.

Po synodzie nie będzie jakichś wielkich zmian w Kościele. Gdyby papież chciał je wprowadzić, to już by to zrobił, gdyż sam podejmuje decyzje. Dodał, że jeśli Franciszek „chciałby coś zmienić w doktrynie lub strukturze Kościoła, po prostu by to zrobił. Nie musiałby w tym celu zwoływać synodu”.

Andrea Gagliarducci w rozmowie z KAI

Synodalne Vademecum wskazuje, że celem procesu synodalnego jest „Wsłuchanie się jako cały Lud Boży w to, co Duch Święty mówi do Kościoła”.

Celem procesu synodalnego jest więc „umożliwienie Kościołowi lepszego świadczenia o Ewangelii, zwłaszcza wobec tych, którzy żyją na duchowych, społecznych, ekonomicznych, politycznych, geograficznych i egzystencjalnych peryferiach naszego świata”. W ten sposób „synodalność jest drogą, dzięki której Kościół może owocniej wypełniać swoją misję ewangelizacyjną w świecie”. W tym sensie synodalność – jak podkreśla Vademecum – jest drogą Kościoła w trzecim tysiącleciu.

KAI

Arcybiskup Metropolita Poznański, Stanisław Gądecki w czwartek 26 października, podczas briefingu z obrad synodalnych jasno wskazał cele synodu. Przewodniczący KEP, podkreślił, że w przypadku doktryny Kościół nie może się różnić i nie może być różnych punktów widzenia w zależności od części świata. Tym samym rozdzielił praktykę duszpasterską, czyli kultury, języki, świat, w którym żyjemy od pojęcia doktryny. Zauważył tym samym, że różne wyrazy duszpasterskie nie mogą być przenoszone z jednego kraju do drugiego, bowiem wypływają z różnego kontekstu historycznego.

Przewodniczący Episkopatu, wskazał że różnice normalnie mogą wynikać ze sposobu działania duszpasterskiego Kościoła, ale „nie mogą być zaakceptowane jako różnice w doktrynie chrześcijańskiej, w Magisterium, w tym wszystkim, co wypływa z Pisma Świętego, z Magisterium, z Tradycji”.

Częściowo trudność polega na tym, że jedną sprawą jest praktyka duszpasterska, a drugą – doktryna. W przypadku doktryny Kościół nie może się różnić, nie może być różnych punktów widzenia w różnych częściach świata, na różnych kontynentach. Doktryna katolicka musi być taka sama dla wszystkich” – zaznaczył przewodniczący Episkopatu. „Natomiast kultury, języki, świat, w którym żyjemy, niosą ze sobą różne wyrazy duszpasterskie, które nie mogą być przenoszone z jednego kraju do drugiego, bowiem wypływają z różnego kontekstu historycznego – ocenił.

Przewodniczący KEP Arcybiskup Stanisław Gądecki, briefing z obrad synodalnych 26 października 2023

Kilka słów zapowiadający Synod, pojawiło się na łamach Verbum Dei w artykule Synod wspólną drogą Kościoła.

„iść razem”, pod przewodnictwem Ducha Świętego

Uczestnicy dziękują za piękne i bogate doświadczenie, którego stali się uczestnikami. Podkreślają, że doświadczenie to było pod wieloma względami bezprecedensowe. Zauważają, że „Po raz pierwszy, na zaproszenie papieża Franciszka, mężczyźni i kobiety zostali zaproszeni, na mocy ich chrztu, do zasiadania przy tym samym stole, aby wziąć udział nie tylko w dyskusjach, ale także w głosowaniach tego zgromadzenia Synodu Biskupów. Razem, w komplementarności naszych powołań, charyzmatów i posług, intensywnie słuchaliśmy Słowa Bożego i doświadczeń innych”.

W opublikowanym Liście, podkreślają udział bratnich delegatów z innych Kościołów i Wspólnot kościelnych. Dzięki temu doświadczyli „wspierania wzajemnej wymiany między tradycją łacińską a tradycjami chrześcijańskiego Wschodu”. Głęboko ubogaciło to ich dyskusje – piszą uczestnicy Synodu.

Autorzy Listu zauważają, że ich zgromadzenie odbyło się w kontekście świata pogrążonego w kryzysie.

Rany i skandaliczne nierówności boleśnie zabrzmiały w naszych sercach i nadały naszym obradom szczególną powagę, tym bardziej, że niektórzy z nas przybyli z krajów, w których szaleje wojna.

List do Ludu Bożego uczestników Synodu

Wspominają także, że podczas czuwania ekumenicznego doświadczyli, jak pragnienie jedności wzrasta w cichej kontemplacji Chrystusa ukrzyżowanego.

Krzyż jest bowiem jedynym tronem Tego, który oddając swoje życie za zbawienie świata, powierzył swoich uczniów Ojcu, aby „wszyscy stanowili jedno” (J 17, 21). Mocno zjednoczeni w nadziei, jaką daje nam Jego zmartwychwstanie, powierzyliśmy Mu nasz wspólny Dom, w którym coraz pilniej rozbrzmiewa krzyk ziemi i krzyk ubogich: „Laudate Deum!” – przypomniał nam papież Franciszek na samym początku naszej pracy.

List do Ludu Bożego uczestników Synodu

„Miłości”, tego właśnie oczekują od Kościoła z okazji tego synodu, niektórzy bezdomni mieszkający w pobliżu Placu Świętego Piotra – czytamy w Liście.

Co teraz?

Autorzy Listu, odpowiadając na pytanie „Co teraz?”, wyrażają nadzieję, że miesiące, które dzielą ich „od drugiej sesji, w październiku 2024 roku, pozwolą wszystkim konkretnie uczestniczyć w dynamizmie komunii misyjnej, na którą wskazuje słowo „synod” – piszą uczestnicy Synodu do Ludu Bożego. Dodają także:

Wyzwania są różnorodne, a pytania liczne; sprawozdanie podsumowujące pierwszą sesję wyjaśni osiągnięte punkty porozumienia, uwypukli otwarte pytania i wskaże, jak kontynuować pracę.

List do Ludu Bożego uczestników Synodu

Uczestnicy zauważają także, że aby czynić postępy w rozeznawaniu, Kościół koniecznie potrzebuje dogłębnego wysłuchania wszystkich. Począwszy od najuboższych.

Chodzi o słuchanie tych, którzy nie mają prawa głosu w społeczeństwie lub którzy czują się wykluczeni, nawet z Kościoła. Słuchanie ludzi, którzy są ofiarami rasizmu we wszystkich jego formach, zwłaszcza w niektórych regionach, słuchanie rdzennej ludności, której kultura jest wyśmiewana. Przede wszystkim Kościół naszych czasów ma obowiązek wysłuchania, w duchu nawrócenia, tych, którzy padli ofiarą nadużyć popełnionych przez członków Kościoła, oraz podjęcia konkretnego i strukturalnego zobowiązania, aby zapewnić, że to się nie powtórzy.

List do Ludu Bożego uczestników Synodu

Na tym jednak nie kończą i dodają, że „Kościół musi także słuchać świeckich, kobiet i mężczyzn, wszystkich powołanych do świętości na mocy powołania chrzcielnego: świadectwa katechistów, którzy w wielu sytuacjach jako pierwsi głoszą Ewangelię; prostoty i żywiołowości dzieci, entuzjazmu młodych ludzi, ich pytań i wezwań; marzeń osób starszych, ich mądrości i pamięci. Kościół musi słuchać rodzin, ich trosk wychowawczych, chrześcijańskiego świadectwa, jakie dają w dzisiejszym świecie. Musi przyjmować głosy tych, którzy chcą być zaangażowani w posługi świeckich lub w organach uczestniczących w rozeznawaniu i podejmowaniu decyzji” – piszą uczestnicy Synodu.

Nie możemy bać się odpowiedzieć na to wezwanie. Dziewica Maryja, pierwsza na tej drodze, towarzyszy nam w naszej pielgrzymce. W radościach i smutkach ukazuje nam swojego Syna i zaprasza nas do zaufania. On, Jezus, jest naszą jedyną nadzieją! – kończą List tymi słowami.

List do Ludu Bożego uczestników Synodu

[Pełna treść Listu XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów do ludu Bożego]

[Zdjęcia z XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów]

Lubię myśleć o Kościele jako…

Podczas 18. kongregacji generalnej XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, Ojciec Święty. Franciszek wygłosił imrpowizowane przemówienie. Mówił między innymi o znaczeniu prostej wiary świętego ludu Bożego i zgorszeniu, jakie powodują niektóre formy klerykalizmu.

Papież Franciszek swoje przemówienie rozpoczął od słów „Lubię myśleć o Kościele jako o”. Następnie dodał „wiernym ludzie Bożym, świętym i grzesznym, ludzie wezwanym i powołanym na mocy Błogosławieństw i 25 rozdziału Ewangelii św. Mateusza 25”. „O prostym i pokornym ludzie, który podąża w obecności Pana (wierny lud Boży)” – dodał papież.

Zaznaczył, że jedną z cech tego wiernego ludu jest jego nieomylność. Wyjaśnił to w ten sposób:

kiedy chcesz wiedzieć, w co wierzy Święta Matka Kościół, idź do Magisterium, ponieważ jego zadaniem jest ciebie pouczyć, ale kiedy chcesz wiedzieć, jak wierzy Kościół, idź do wiernego ludu

Papież Franciszek podczas 18. kongregacji generalnej XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów

W trakcie swojego przemówienia, papież przywołał obraz „wierni zgromadzeni przy wejściu do katedry w Efezie. Historia (lub legenda) głosi, że ludzie stali po obu stronach drogi do katedry, gdy biskupi w procesji wchodzili do środka, i chórem powtarzali: „Matka Boga!””. „(Niektórzy mówią, że trzymali w rękach kije i pokazywali je biskupom). Nie wiem, czy to historia czy legenda, ale obraz jest aktualny” – dodał papież Franciszek.

Następnie zaznaczył, że wierny lud jest „świadomy swojej godności, chrzci swoje dzieci, grzebie swoich zmarłych”. Mówiąc o Ludzie Bożym, powiedział, że „my, członkowie hierarchii, pochodzimy z tego ludu i otrzymaliśmy wiarę tego ludu, generalnie od naszych matek i babek […]”.

W tym miejscu chciałbym podkreślić, że wśród świętego i wiernego ludu Bożego wiara jest przekazywana w dialekcie, i to zazwyczaj w dialekcie kobiecym. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że Kościół jest Matką i to właśnie kobiety najlepiej go odzwierciedlają; (Kościół jest kobietą), ale także dlatego, że to kobiety umieją czekać, umieją odkrywać zasoby Kościoła, wiernego ludu, ryzykują ponad miarę, być może lękając się, ale odważnie, i o brzasku dnia, który się zaczyna, zbliżają się do grobu z intuicją (jeszcze nie nadzieją), że może być jakieś życie.

Papież Franciszek podczas 18. kongregacji generalnej XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów

Kościół to nie firma z usługami

Pod koniec przemówienia, swoją uwagę poświęcił klerykalizmowi w Kościele. „Kiedy szafarze posuwają się za daleko w swojej służbie i źle traktują lud Boży, oszpecają oblicze Kościoła postawami macho i dyktatorskimi” – mówił Ojciec Święty.

Następnie dodał, że czymś bolesnym jest, kiedy w niektórych biurach parafialnych można znaleźć „cennik” za usługi sakramentalne na wzór supermarketu.

Albo Kościół jest wiernym ludem Bożym w drodze, świętym i grzesznym, albo staje się firmą oferującą różne usługi. A kiedy duszpasterze wybierają tę drugą drogę, Kościół staje się supermarketem zbawienia, a kapłani zwykłymi pracownikami międzynarodowej firmy.

Papież Franciszek podczas 18. kongregacji generalnej XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów

Do tego prowadzi klerykalizm i jest to wielka klęska. „I to jest bardzo smutne i skandaliczne (wystarczy pójść do kościelnych zakładów krawieckich w Rzymie, aby zobaczyć skandal młodych księży przymierzających sutanny i kapelusze lub alby i koronkowe szaty)” dodał Franciszek.

Ojciec Święty Franciszek, następnie stwierdził że klerykalizm jest knutem, plagą i formą świętości. „Która kala i niszczy oblicze oblubienicy Pana; zniewala święty i wierny lud Boży”.

A lud Boży, święty wierny lud Boży, idzie naprzód z cierpliwością i pokorą, znosząc pogardę, złe traktowanie i marginalizację zinstytucjonalizowanego klerykalizmu. I jak naturalnie mówimy o książętach Kościoła lub o awansach biskupich jako o rozwoju kariery! Okropności świata, światowość, która znęca się nad świętym i wiernym ludem Bożym – zakończył Papież Franciszek.

Papież Franciszek podczas 18. kongregacji generalnej XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów

Publikacja dokumentu końcowego pierwszej sesji Synodu

Dziś wieczorem zostanie opublikowany dokument końcowy pierwszej sesji Synodu. Jak poinformował Paolo Ruffini, prefekt Dykasterii ds. Komunikacji i przewodniczący Komisji Informacyjnej Synodu, w ramach prac nad dokumentem końcowym wniesiono 1125 uwag grupowych i 126 uwag indywidualnych. Uwagi te będą uwzględnianie w zależności o tego jak wielu uczestników Synodu podniesie daną kwestię.

Natomiast po południu Synteza zostanie odczytana wszystkim uczestnikom Zgromadzenia na sesji generalnej. Po czym zostanie poddane tajnemu głosowaniu. Aby wynik głosowania był uznany za wiążący, dany paragraf musi uzyskać większość 2/3 głosów. Zgodnie z przepisami synodalnymi, które przypominamy także obowiązywały podczas poprzednich zgromadzeń, nikt z uprawnionych do głosowania nie może wstrzymać się od głosu.

W dniu jutrzejszym o godzinie 10:00 odbędzie się Msza święta na zakończenie obrad. Jednocześnie przypominamy, że druga, końcowa już sesja synodalna, zaplanowana jest na październik przyszłego roku.

---

Źródło:

KAI
okładka artykułu – synod.va
wszystkie artykuły opublikowane w serwisie specjalnym Synod2023 Live dostępne tutaj

---